PRZEDMIOTY ŚCISŁE

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii

 

​

  2015 -  Tomas Lindahl, Paul Modrich, Aziz Sancar: za badania mechanistyczne nad naprawą DNA

  2014 -   Eric Betzig, Stefan Hell oraz William Moerner: za wkład w rozwój mikroskopii fluorescencyjnej wysokiej rozdzielczości

  2013 -  Martin Karplus, Michael Levitt, Arieh Warshel: za rozwój wieloskalowych modeli dla złożonych układów chemicznych

  2012 – Robert Lefkowitz, Brian Kobilka: za badania nad receptorami sprzężonymi z białkami G

  2011 – Dan Szechtman: za odkrycie kwazikryształów

  2010 – Richard Heck, Ei'ichi Negishi, Akira Suzuki: za katalizowane palladem reakcje sprzęgania krzyżowego w syntezie organicznej

  2009 – Venkatraman Ramakrishnan, Thomas Steitz, Ada Yonath: za badania nad strukturą i funkcją rybosomu

  2008 – Osamu Shimomura, Martin Chalfie, Roger Y. Tsien: za odkrycie i rozwój białek zielonej fluorescencji

  2007 – Gerhard Ertl: za badania procesów chemicznych zachodzących na powierzchni ciał stałych

  2006 – Roger Kornberg: za badania molekularnego mechanizmu transkrypcji w komórkach eukariotycznych

  2005 – Yves Chauvin, Robert Grubbs, Richard Schrock: za badania mechanizmu reakcji metatezy olefin

  2004 – Aaron Ciechanover, Avram Hershko, Irwin Rose: za odkrycie roli ubikwityn w degradacji białek w organizmie

  2003 – Peter Agre, Roderick MacKinnon: za badania kanałów w błonach komórkowych

  2002 – Kurt Wüthrich, John Fenn, Koichi Tanaka: za badania białek

  2001 – William Knowles, Ryoji Noyori, Barry Sharpless: za prace nad katalizą asymetryczną

  2000 – Alan Heeger, Alan MacDiarmid, Hideki Shirakawa: za odkrycie i badania nad polimerami przewodzącymi prąd elektryczny

  1999 – Ahmed Zewail: za badania nad przejściowymi stanami reakcji chemicznych przy użyciu spektroskopii femtosekundowej

  1998 – Walter Kohn, John Pople: za rozwój teorii funkcjonału gęstości (Walter Kohn) i metod obliczeniowych w chemii kwantowej                                 (John Pople)

  1997 – Paul Boyer, John Walker, Jens Skou:    

              Boyer i Walker – za wyjaśnienie mechanizmu enzymatycznego syntezy kwasu adenozynotrifosforowego (ATP

              Skou – za odkrycie pierwszego enzymu przenoszącego jony

  1996 – Robert Curl, sir Harold Kroto, Richard Smalley: za odkrycie fulerenów nowej odmiany węgla (obok grafitu i diamentu) w 1985

  1995 – Paul Crutzen, Mario Molina, F. Sherwood Rowland: za badania reakcji zachodzących w atmosferze (m.in. procesy destrukcji                           warstwy ozonowej)

  1994 – George Olah: za pionierskie badania karbokationów oraz ich roli w reakcjach chemicznych węglowodorów

  1993 – Kary Mullis, Michael Smith: za metody ukierunkowanej mutagenezy i reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR)

  1992 – Rudolph Marcus: za wkład do teorii reakcji przeniesienia elektronu w układach chemicznych

  1991 – Richard R. Ernst: za wkład w rozwój metodologii wysokorozdzielczej spektroskopii NMR

  1990 – Elias James Corey: za rozwinięcie teorii metodologii syntezy organicznej

  1989 – Sidney Altman, Thomas R. Cech: za odkrycie katalitycznych właściwości RNA

  1988 – Johann Deisenhofer, Robert Huber, Hartmut Michel: za określenie struktury centrum reakcji fotosyntetycznej bakterii

  1987 – Donald J. Cram, Jean-Marie Lehn, Charles J. Pedersen: za rozwinięcie i zastosowanie cząsteczek o szczególnie selektywnych                       oddziaływaniach zależnych od struktury

  1986 – Dudley R. Herschbach, Yuan T. Lee, John C. Polanyi: za pionierską pracę w zastosowaniu chemiluminescencji podczerwonej do                     badań dynamiki reakcji chemicznych; za wkład związany z dynamiką elementarnych procesów chemicznych

   1985 – Herbert A. Hauptman, Jerome Karle: za niezwykłe osiągnięcia w rozwoju bezpośrednich metod określania struktury krystalicznej

   1984 – Robert Bruce Merrifield: za rozwinięcie metodologii związanej z syntezą chemiczną na podłożu stałym

   1983 – Henry Taube: za prace nad mechanizmem reakcji związanych z przeniesieniem elektronu, szczególnie w kompleksach metali

   1982 – Aaron Klug: za rozwinięcie krystalograficznej mikroskopii elektronowej oraz za określenie struktury biologicznie ważnych kompleksów                białek z kwasami nukleinowymi

   1981 – Kenichi Fukui, Roald Hoffmann: za teorie, rozwijane niezależnie od siebie, związane z przebiegiem reakcji chemicznych

   1980 – Paul Berg, Walter Gilbert, Frederick Sanger: za podstawowe badania biochemii kwasów nukleinowych ze szczególnym                                    uwzględnieniem rekombinacji DNA; za wkład związany z określeniem sekwencji zasad w kwasach nukleinowych

   1979 – Herbert C. Brown, Georg Wittig

   1978 – Peter D. Mitchell

   1977 – Ilia Prigogine

   1976 – William N. Lipscomb

   1975 – John Warcup Cornforth, Vladimir Prelog

   1974 – Paul J. Flory

   1973 – Ernst Otto Fischer, Geoffrey Wilkinson: za badania związków metaloorganicznych

   1972 – Christian B. Anfinsen, Stanford Moore, William H. Stein

   1971 – Gerhard Herzberg

   1970 – Luis Federico Leloir

   1969 – Derek H. R. Barton, Odd Hassel

   1968 – Lars Onsager

   1967 – Manfred Eigen, Ronald George Wreyford Norrish, George Porter

   1966 – Robert S. Mulliken

   1965 – Robert Burns Woodward

   1964 – Dorothy Crowfoot Hodgkin: za ustalenie budowy ważnych substancji biochemicznych (m.in. penicyliny i witaminy B12)

   1963 – Karl Ziegler, Giulio Natta: za badania dotyczące polimerów i zastosowanie związków metaloorganicznych w polimeryzacji

   1962 – Max Ferdinand Perutz, John Kendrew

   1961 – Melvin Calvin

   1960 – Willard Frank Libby: za metodę C-14 określania wieku obiektów (datowanie radiowęglowe);

   1959 – Jaroslav Heyrovsky

   1958 – Frederick Sanger: za badania struktury białek, w szczególności insuliny

   1957 – Lord Alexander R. Todd

   1956 – sir Cyril Norman Hinshelwood, Nikołaj Siemionow

   1955 – Vincent du Vigneaud

   1954 – Linus Carl Pauling: za prace nad wiązaniami chemicznymi i ich zastosowanie w wyjaśnieniu budowy związków kompleksowych

   1953 – Hermann Staudinger: za odkrycia w dziedzinie chemii supramolekularnej

   1952 – Archer John Martin, Richard Laurence Synge

   1951 – Edwin Mattison McMillan, Glenn Theodore Seaborg

   1950 – Otto Diels, Kurt Alder

   1949 – William Francis Giauque

   1948 – Arne Wilhelm Kaurin Tiselius

   1947 – sir Robert Robinson

   1946 – James Batcheller Sumner, John Howard Northrop, Wendell Meredith Stanley

   1945 – Artturi Ilmari Virtanen

   1944 – Otto Hahn: za odkrycie zjawiska rozszczepienia jądra atomowego

   1943 – George de Hevesy

   1939 – Adolf Friedrich Johann Butenandt, Leopold Ružička

   1938 – Richard Kuhn

   1937 – Walter Norman Haworth, Paul Karrer

   1936 – Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye

   1935 – Frédéric Joliot, Irene Joliot-Curie

   1934 – Harold Clayton Urey: za odkrycie deuteru

   1932 – Irving Langmuir

   1931 – Carl Bosch, Friedrich Bergius

   1930 – Hans Fischer: za badania nad konstytucją hemu i chlorofilu oraz w szczególności nad syntezą hemu

   1929 – Arthur Harden, Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin: za badania nad fermentacją cukru i enzymów fermentacyjnych

   1928 – Adolf Otto Reinhold Windaus: za osiągnięcia w badaniach nad konstytucją steroli i ich związku z witaminami

   1927 – Heinrich Otto Wieland: za badania nad konstytucją kwasów żółciowych i podobnych substancji

   1926 – Theodor Svedberg: za prace związane z systemami dyspersyjnymi

   1925 – Richard Adolf Zsigmondy: za wykazanie heterogenicznej natury roztworów koloidalnych oraz stosowane metody, które stały podstawą współczesnej chemii koloidów

   1924 – nagrody nie przyznano

   1923 – Fritz Pregl: za opracowanie metody mikroanalizy substancji organicznych

   1922 – Francis William Aston: za odkrycie izotopów wielu pierwiastków niepromieniotwórczych

   1921 – Frederick Soddy: za wkład do chemii związków radioaktywnych, oraz badania pochodzenia i charakteru izotopów

   1920 – Walther Hermann Nernst: za prace w zakresie termochemii

   1919 – nagrody nie przyznano

   1918 – Fritz Haber: za syntezę amoniaku z pierwiastków składowych: azotu i wodoru

   1917 – nagrody nie przyznano

   1916 – nagrody nie przyznano

   1915 – Richard Martin Willstätter: za badania barwników roślinnych, szczególnie chlorofilu

   1914 – Theodore William Richards: za dokładne określenie mas atomowych dużej liczby pierwiastków chemicznych

   1913 – Alfred Werner: za pracę nad wiązaniami atomów w cząsteczkach, które rzuciły nowe światło na wcześniejsze badania i otworzyły                      nowe pola badań naukowych, szczególnie w chemii nieorganicznej

   1912 – Victor Grignard, Paul Sabatier: za odkrycie tzw. związku Grignarda, który okazał się wielce pomocny w rozwoju chemii organicznej;                  za metodę hydrogenacji związków organicznych w obecności subtelnie rozdrobnionych metali

   1911 – Maria Skłodowska-Curie: za wydzielenie czystego radu i uzyskanie radu w postaci krystalicznej

   1910 – Otto Wallach: za jego wkład do chemii organicznej i chemii przemysłowej przez pionierskie badania na polu związków alicyklicznych

   1909 – Wilhelm Ostwald: za pracę nad katalizą i warunkami równowagi chemicznej oraz szybkością reakcji chemicznych

   1908 – Ernest Rutherford: za badania rozpadu promieniotwórczego pierwiastków i właściwości chemicznych substancji promieniotwórczych

   1907 – Eduard Buchner: za badania biochemiczne i odkrycie układu bezkomórkowego

   1906 – Henri Moissan: za prace nad wyodrębnieniem fluoru pierwiastkowego oraz jego zaistnienie w służbie nauki dzięki piecowi

   1905 – Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer: za badania barwników organicznych oraz związków hydroaromatycznych

   1904 – sir William Ramsay: za odkrycie gazów szlachetnych w powietrzu oraz określenie ich miejsca w układzie okresowym pierwiastków

   1903 – Svante August Arrhenius: za teorię dysocjacji elektrolitycznej

   1902 – Hermann Emil Fischer: za syntezy związków z grupy cukrów i puryn

   1901 – Jacobus Henricus van 't Hoff: za odkrycie praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego

​

Źródło: Wikipedia